Sociale opgaven

Ontwikkelingen Sociaal Domein

In dit onderdeel leest u over ontwikkelingen binnen het sociaal maatschappelijk domein. Sociale en maatschappelijke voorzieningen komen steeds meer onder druk te staan door krapte in financiën, personeel en groei van de gemeente. Dit vraagt inzet van de gemeente door in te spelen op een goed en passend voorzieningenaanbod en op een stevig preventie programma op vele vlakken. Of het nu gaat over gezondheid, bewegen, opvoeden of langer zelfstandig thuis wonen.

Kaderstellende visie

In 2019 keurde de Raad de Notitie 'Integraal sociaal domein' goed. Nu, in 2025, stellen we een nieuwe en overkoepelende visie voor het sociaal-maatschappelijke domein op. De belangrijkste vraag luidt: Wat voor gemeente willen we in 2040 zijn op het gebied van sociaal-maatschappelijke thema’s?

We inventariseren de maatschappelijke uitdagingen en de gewenste effecten. We bepalen onze leidende principes, uitgangspunten en gedeelde waarden in ons dagelijks handelen. Ook verbinden we dit met het fysieke domein, zoals de Omgevingsvisie. We gebruiken recente beleidsnota's en uitvoeringsprogramma's.

De nieuwe visie vormt de basis voor ons huidige en toekomstige beleid. Op basis hiervan maken we keuzes over onze doelen en inzet. We kijken naar wat onze inwoners van ons mogen verwachten, welke inzet we verwachten van onze maatschappelijke partners en vrijwilligersorganisaties, en hoe we de samenwerking vormgeven. Vanaf 2026 voeren we deze visie uit.

Vergrijzing en zorgbehoefte

Het uitvoeringsprogramma “Ouder worden op zijn Best: Samendoen wat werkt” (vastgesteld in 2025) vormt de basis voor onze samenwerking met corporaties, welzijnsinstellingen, vrijwilligersorganisaties zoals Senioren Raad Best en zorgorganisaties. Samen creëren we een omgeving waarin senioren actief en zelfstandig kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. We richten ons op de thema’s ‘vitaliteit en veerkracht’, ‘meedoen en ontmoeten’, ‘wonen en woonomgeving’ en ‘zorg en ondersteuning’.

Door lokale initiatieven te stimuleren, vrijwilligerswerk te ondersteunen en sociale netwerken te versterken, bevorderen we de sociale cohesie en zorgen we voor een vangnet voor kwetsbare groepen. Een sterke sociale basis helpt problemen zoals eenzaamheid en sociale isolatie te voorkomen. Voor een succesvolle uitvoering nemen we samen met deelnemende organisaties eigenaarschap van de actiepunten in het uitvoeringsprogramma. In de verdere uitwerking van het programma maken we afspraken over de monitoring van de actiepunten.

Inclusieve samenleving

In 2026 werken we verder aan het realiseren van een inclusieve samenleving waarin iedereen, ongeacht leeftijd, beperking of achtergrond, kan deelnemen. Dit betekent dat we niet alleen inzetten op toegankelijke voorzieningen, maar ook op het toegankelijk maken van de openbare ruimte, het verbeteren van de sociale inclusie, stimuleren van sociale netwerken en het bevorderen van participatie van kwetsbare groepen. Met de vaststelling van de Lokale Inclusie Agenda 2025-2027, streven we aan de hand van uitvoering van acties op de thema’s ‘ toegankelijke informatie’, ‘ inclusief onderwijs’, ‘ thuis en gebouwen’, ‘werk en inkomen’, ‘vrije tijd’, ‘ vervoer en openbare ruimte’ en 'welzijn, gezondheid en ondersteuning' naar gelijke kansen voor alle inwoners. Bewustwording, ontmoeting en toegankelijkheid zijn hierin noodzakelijke voorwaarden. Door positieve aandacht te schenken aan inclusiviteit, versterken we het draagvlak en bevorderen we het inclusief gedachtengoed.

Beschermd wonen/maatschappelijke opvang

In 2026 zetten we de doordecentralisatie van Beschermd Wonen voort. We optimaliseren de overgang van beschermd wonen naar beschermd thuis, met nadruk op preventie en het versterken van de sociale basis. De gemeente investeert in het sociale vangnet voor kwetsbare inwoners en werkt samen met ketenpartners aan de implementatie van de sociale basis en het Nationaal Actieplan Dakloosheid.

WMO

De WMO staat onder druk door verminderde Rijksbijdrage, stijgend gebruik, complexere zorg en wachtlijsten, mede veroorzaakt door een krappe arbeidsmarkt. De uitdagingen voor de toekomst zijn groot. Om te voorkomen dat de kosten voor geïndiceerde voorzieningen blijven stijgen, zetten we stevig in op preventie en voorliggende voorzieningen. Een voorbeeld hiervan is het werken met een centrale wachtlijst voor huishoudelijke ondersteuning, waardoor deze met 73% is gereduceerd.

We optimaliseren het cliëntervaringsonderzoek verder. Eerder vernieuwden we het onderzoek door twee processen te integreren, zodat inwoners minder belast worden met het invullen van verschillende vragenlijsten. Dit vermindert de administratieve last en maakt het monitoren en verantwoorden efficiënter. Door deze aanpak spelen we in op ervaringen van inwoners zonder hen te overbelasten, wat bijdraagt aan een effectievere evaluatie van zorg en ondersteuning.

Participatiewet en inkomen

Participatiewet in balans

Het meerjarenprogramma Participatiewet in Balans herziet de huidige Participatiewet. Het doel is om de wet beter te laten aansluiten bij de mogelijkheden en persoonlijke situatie van mensen, met vertrouwen, eenvoud en menselijke maat als kernwaarden.

De herziening verloopt via drie sporen:

• Spoor 1: Meer dan 20 wetswijzigingen om snel merkbare verbeteringen voor inwoners door te voeren, zoals verruiming van de bijverdiengrenzen. De eerste wijzigingen gaan op zijn vroegst per 1 januari 2026 in.
• Spoor 2: Een fundamentele herziening van de wet op de lange termijn, met erkenning dat niet iedereen kan werken. Er is nog geen einddatum voor dit spoor.
• Spoor 3: Versterken van de vakkundigheid van professionals in de uitvoering van de herziene Participatiewet. Dit spoor is een doorlopend proces zonder vaste einddatum.

Revitalisatie Koers WSD

WSD en deelnemende gemeenten werken samen aan de revitalisatie van de koers WSD, vastgesteld in 2021. Dit proces startte in 2025 en krijgt in 2026 verder vorm. We werken via twee sporen:

• Spoor 1: Herijking van de inhoud en volume van dienstverlening en experimenteren hiermee.
• Spoor 2: Financierbaarheid en optimalisatie van de integrale participatieketen.

Uiteindelijk verbinden we beide sporen, wat leidt tot een toekomstbestendig ecosysteem waarin mensen met een ondersteuningsbehoefte duurzaam participeren en ontwikkelen, en gemeenten, werkgevers en WSD effectief samenwerken.

Van school naar duurzaam werk

Het wetsvoorstel van school naar duurzaam werk treedt naar verwachting in 2026 in werking. Het doel is meer kansengelijkheid en betere begeleiding van jongeren tot 27 jaar met een kwetsbare positie bij de overgang van school naar werk en bij het behouden van werk.

Gemeenten raken door het onderwijs of via het Doorstroompunt (voorheen RMC) eerder bij jongeren betrokken voor de begeleiding naar werk en hun blijvende ontwikkeling. Het wetsvoorstel biedt scholen, doorstroompunten en gemeenten meer mogelijkheden om jongeren tot 27 jaar te ondersteunen bij de overgang van school naar werk en het behoud van werk.

Hervorming regionale arbeidsmarktinfrastructuur

De hervorming van de regionale arbeidsmarktinfrastructuur richt zich op het verbeteren van de arbeidsmarktdienstverlening door nauwere samenwerking tussen publieke en private partijen in de arbeidsmarktregio.

Het kabinet zet in op vier samenhangende maatregelen:

• Creëren van een regionaal loket: het Werkcentrum
• Versterken van het van-werk-naar-werk-stelsel
• Meer centraal stellen van de ondersteuningsbehoefte
• Structureel borgen van een gezamenlijke publiek-private governance

Wettelijk leggen we de verbetervoorstellen vast in de wet SUWI (Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen), met 1 januari 2026 als beoogde ingangsdatum.

In de arbeidsmarktregio Brabant Zuidoost bereiden we ons al voor op deze hervorming met de doorontwikkeling van het Huis naar Werk en de bijbehorende bestuurlijke afspraken.

Minimabeleid/Armoedebestrijding

Onder voorbehoud dat in september 2025 het Beleidsplan Armoedebestrijding & Schuldhulpverlening 2025 – 2029 wordt vastgesteld, starten we in 2026 met de uitvoering van dit plan. We leggen de nadruk op het verbeteren van de minimaregelingen en de financiële zelfredzaamheid van onze inwoners. Een belangrijk onderdeel hiervan is de voorbereiding van de harmonisatie van de inkomensgrens voor minimaregelingen, die per 1 januari 2027 op 120% van de bijstandsnorm komt te liggen. Dit stelt ons in staat om meer inwoners van de beschikbare ondersteuning te laten profiteren. Om deze harmonisatie mogelijk te maken, passen we in 2026 verschillende beleidsregels aan, zodat de inkomensgrens op tijd kan worden ingevoerd.

De armoederegisseur speelt hierbij een cruciale rol door ervoor te zorgen dat inwoners de juiste regelingen vinden en gebruiken. Dit omvat zowel lokale als landelijke regelingen. De armoederegisseur richt zich op het vergroten van de zichtbaarheid en het actief doorverwijzen van inwoners naar de ondersteuning die ze nodig hebben. Het doel is om het niet-gebruik van regelingen tegen te gaan en te zorgen dat alle beschikbare hulp optimaal wordt benut.

Laaggeletterdheid

In 2025 stelde de gemeente de Regisseur Laaggeletterdheid aan en ondertekenden netwerkpartners het Convenant Laaggeletterdheid. Deze partners zetten zich in om laaggeletterdheid in onze gemeente te verminderen. In 2026 bouwt de regisseur samen met de partners verder aan de samenwerking en zetten we de plannen uit het convenant om in een concreet actieplan.

Laaggeletterdheid blijft een belangrijke uitdaging voor onze samenleving. Door laaggeletterdheid beter te herkennen en onze communicatie toegankelijker te maken, ondersteunen we inwoners beter in hun ontwikkeling en participatie. In 2026 richten we ons op het versterken van bestaande initiatieven en het uitbreiden van het bereik, zodat meer inwoners de kans krijgen om hun taal- en digitale vaardigheden te verbeteren.

Nieuwkomers

Beleidskader en uitvoeringsagenda

We stelden onlangs een beleidskader voor nieuwkomers op. Dit kader richt zich op de opvang en integratie van drie doelgroepen: ontheemden uit Oekraïne, asielzoekers en statushouders. Na de vaststelling van dit beleidskader stellen we een uitvoeringsprogramma op dat in 2026 en verder wordt uitgevoerd. Hiermee verankeren we het Programma Nieuwkomers stevig in de organisatiestructuur, zodat we de opvang en begeleiding van deze groepen duurzaam en integraal kunnen vormgeven.

Taakstellingen opvang en huisvesting

We moeten op dit moment nog 61 statushouders huisvesten voor 1 juli. Dit is de huidige taakstelling inclusief achterstand. Daarnaast hebben we een verhoogde inspanningsverplichting om Oekraïense ontheemden op te vangen. Vanuit het programma Nieuwkomers zoeken we naar mogelijkheden en oplossingen om deze taakstellingen in te lopen.

De Spreidingswet

In het kader van de komende Spreidingswet wil de gemeente Best een asielzoekerscentrum (AZC) realiseren. Op basis van door de gemeenteraad vastgestelde uitgangspunten voerden we een locatieonderzoek uit. Het college heeft inmiddels een voorkeurslocatie aangewezen. Dit jaar ligt de nadruk op het participatietraject met de omgeving, het sluiten van een bestuursovereenkomst met het COA en het opstellen van werkafspraken. Daarnaast werken we aan de aanvraag van de benodigde omgevingsvergunning.

Inburgering

We blijven uitvoering geven aan de nieuwe Wet Inburgering, met als doel dat alle inburgeraars zo snel mogelijk kunnen meedoen, via werk of via een andere vorm van participatie.

Vooruitlopend op de landelijke wetsevaluatie van de Wet Inburgering 2021 in 2027, monitoren we op de wettelijke taak en de kwaliteit van het inburgeringstraject. We voeren daarvoor in 2025 een (lokale) evaluatie van de Wet Inburgering 2021 uit, in samenwerking met de subregio. Als uit de evaluatie aandachtspunten komen dan wordt in 2025/2026 bekeken of (gedeeltelijke) bijstelling van onze kaders en of uitvoering noodzakelijk is, passend binnen de geldende wet- en regelgeving. Daarbij wordt de samenwerking tussen Best en Oirschot gecontinueerd en versterkt.

Jeugd en onderwijs

We werken binnen jeugd en onderwijs gezamenlijk aan een vloeiende en drempelloze doorgaande lijn voor jeugdigen van 0 - 18 jaar (en verder), met hierbij focus op onder andere normaliseren, versterking van het netwerk en de samenwerking tussen verschillende organisaties en domeinen. Dit sluit aan bij landelijke ontwikkelingen zoals bijv. neergelegd in de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming. De jeugdzorgketen staat onder druk. Verminderde Rijksbijdrage, stijgend gebruik, steeds complexer wordende zorg en wachtlijsten, mede veroorzaakt door een krappe arbeidsmarkt maken dat de uitdagingen voor de toekomst fors zijn. Om te voorkomen dat de kosten voor geïndiceerde jeugdhulp blijven stijgen blijven we stevig inzetten op preventie en voorliggende voorzieningen.

Jeugdpreventie

In 2026 ligt er een nieuw beleidskader voor jeugdpreventie. Dit kader zal innovatieve preventieve interventies en samenwerkingsvormen tussen verschillende organisaties stimuleren. Het doel is om vroegtijdige signalering en ondersteuning te verbeteren, zodat jongeren en hun gezinnen tijdig de juiste hulp krijgen. Door te focussen op normaliseren, netwerkversterking en samenwerking, wordt een geïntegreerde aanpak nagestreefd die de ontwikkeling van jongeren optimaal ondersteunt.

Normaliseren

Wij vinden dat problemen in het leven van kinderen, jongeren en ouders soms te veel geproblematiseerd, gemedicaliseerd en geïndividualiseerd worden, zonder aandacht voor de gezinssituatie en de maatschappelijke context. Hierdoor ontvangen steeds meer jeugdigen in Best jeugdhulp en gaan veel kinderen en jongeren naar het speciaal onderwijs. Kwalitatieve jeugdhulp is belangrijk, maar kan niet alles oplossen.

In 2026 richten wij ons op normalisering met de volgende doelstellingen:

Wij streven naar een inclusieve samenleving waarin alle kinderen en jongeren mee kunnen doen. Normaliseren zorgt voor minder uitsluiting en stigmatisering en bevordert kansengelijkheid.

Wij willen de inzet van specialistische hulp verminderen en de zorgkosten beheersen. Normaliseren zorgt ervoor dat kinderen en jongeren die echt specialistische zorg nodig hebben, die ook krijgen.

Laagdrempelige toegang

Ouders en verwijzers vinden niet altijd de weg naar passende ondersteuning. Dit zorgt voor frustratie, vertraging en soms voor inzet van te zware zorg. Ook benutten we de mogelijkheden tot afschaling onvoldoende. In 2026 zetten we de eerste stappen naar een eenduidige toegang en een passende communicatiestrategie voor zowel verwijzers (zoals huisartsen) als ouders en jeugdigen. In 2026 vinden partners uit het preventieve veld en het Ondersteuningsteam Jeugd elkaar goed en benutten zij elkaars expertise. De duo’s van jeugdmaatschappelijk werk en jeugdverpleegkundigen op scholen werken volgens een aangescherpte werkwijze en bieden een deel van de ondersteuning collectief aan. Data-gericht werken vormt een belangrijke basis om in 2026 ondersteuningsvragen efficiënt te combineren.

Todo en jongerenhangplek

We willen alle jeugd in Best een uitdagende en stimulerende omgeving bieden. Zo kunnen zij hun talenten ontdekken en versterken, vaardigheden opdoen en ontdekken wat ze leuk vinden. Dit heeft een positieve invloed op hun mentaal welzijn en vergroot hun kansen om mee te doen in de maatschappij, nu en in de toekomst.

In 2026 werken we vanuit uitvalsbasis Todo aan:

• Uitvoeren van activiteiten als hulpmiddel om contact te maken met jongeren en te signaleren.
• Door observatie en gesprekken tijdens activiteiten zichtbaar maken welke jeugdigen begeleiding, ondersteuning of hulp nodig hebben.

Als alternatief voor de jongerenhangplek aan de voorzijde van Todo willen we in 2026 een nieuwe hangplek in gebruik nemen. Samen met gebruikers van de jongerenhangplek, veiligheidspartners en jongerenwerk kiezen we de beste locatie en vorm. We besteden speciale aandacht aan participatie en co-creatie.

Versterken mentale gezondheid

De STORM-aanpak (Strong Teens and Resilient Minds) startte in het voorjaar van 2025 op de middelbare school in Best en loopt door in 2026. STORM is een initiatief van de GGD en stimuleert samen met de middelbare school de ontwikkeling van een positief zelfbeeld, weerbaarheid en veerkracht bij jongeren. Het schoolmaatschappelijk werk verzorgt samen met ketenpartners de training Op Volle Kracht voor jongeren die hiervoor geselecteerd zijn, om te voorkomen dat klachten verergeren.

In 2026 zetten we het programma Join Us voort. Dit programma heeft als doel eenzaamheid bij jongeren aan te pakken door hen voldoende sociaal redzaam te maken. We besteden speciale aandacht aan het versterken van de toeleiding om jongeren te werven die voor het programma in aanmerking komen.

Jeugdhulp

In navolging van vroeg-signalering en preventie zorgen we ervoor dat jongeren die jeugdhulp nodig hebben dit snel ontvangen. Ons uitgangspunt is: zo licht als kan en zo zwaar als nodig. Via Bestwijzer als toegang bepalen we welke ondersteuning of hulp nodig is. Dit kan in het voorliggend veld, uitgevoerd door het Ondersteuningsteam Best en onze welzijnspartners, maar ook door maatwerkvoorzieningen bij gecontracteerde aanbieders of PGB-hulp.

Wat lokaal kan, organiseren we lokaal. Indien samenwerking schaalvoordelen oplevert, werken we primair samen met de regio Samen voor Jeugd, 21voordejeugd en soms zelfs op landelijke schaal. De samenwerking met de Samen voor Jeugd gemeenten is gebaseerd op het meerjarenplan Samen voor Jeugd 2026-2029.

Hervormingsagenda

In de Landelijke Hervormingsagenda Jeugd staan landelijke ontwikkelingen over jeugdhulp die lokaal en regionaal impact hebben. De agenda heeft twee doelen:

• Betere, tijdige zorg en ondersteuning op de juiste plek en wanneer dat nodig is.
• Een beheersbaar en duurzaam financieel houdbaar stelsel.

De agenda wordt uitgewerkt aan de hand van zeven thema’s:

• Reikwijdte en preventie
• Toegang
• Kwaliteit en effectiviteit
• Kennis, leren en ontwikkelen
• Regionalisering
• Inkoop en administratieve lasten
• Data en monitoring

De uitwerking van de thema’s vindt deels lokaal, deels regionaal en deels landelijk plaats. In 2026 ligt de focus op het versterken van de lokale toegang en de lokale welzijnsinfrastructuur. Ook versterken we data en monitoring om meer inzicht en grip te krijgen op indicaties en kosten.

Uitwerking Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming

Parallel hieraan werken we aan het Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming. Dit scenario is ontwikkeld omdat de ondersteuning en bescherming aan kinderen, gezinnen en huishoudens beter kan en beter moet. Het scenario gaat uit van 4 pijlers: gezinsgericht, rechtsbeschermend, transparant, eenvoudig maar ook lerend. Samen met de 21voordejeugd gemeenten, Veilig Thuis en Gecertificeerde instellingen geven we in 2026 nadere invulling aan dit scenario middels de uitwerking van de benoemde thema's naar acties en samenwerkingsafspraken. Deze nieuwe aanpak waarbij gemeente, Veilig Thuis, Rechtspraak en Gecertificeerde Instellingen, intensiever en integraler samenwerken, moet leiden tot een snelle, heldere interventie in situaties waarbij de veiligheid in het geding is. Deze aanpak richt zich overigens niet alleen op jeugd, maar ook op volwassen.

Meerjarenplan Samen voor Jeugd

Zoals eerder aangegeven werken we intensief samen met de regio Samen voor Jeugd. Dit doen we ad-hoc als de situatie erom vraagt, maar bij voorkeur planmatig. De koers voor de periode 2026-2029 is vastgelegd in het Meerjarenplan Samen voor Jeugd. Naast wettelijke opgaven zoals het toekomstscenario en de hervormingsagenda richten we ons in 2026 op de volgende opgaven:

• Reikwijdte: Gespecialiseerde jeugdhulp voor jeugdigen en gezinnen wanneer dat bijdraagt aan de oplossing.
• Integraliteit: Jeugdhulp inzetten vanuit integraliteit, systeemgericht en zowel sector- als domeinoverschrijdend.
• Verblijf: Meer kinderen groeien veilig op, thuis of in de omgeving (zo thuis als mogelijk).
• Organisatie: Verbeteren van de organisatie, inkoop en beschikbaarheid van specialistische jeugdhulp.

Onze inzet binnen deze vier opgaven is erop gericht om de hulp en ondersteuning aan onze jongeren beschikbaar, betaalbaar en efficiënt te organiseren.

Onderwijs

In Best vinden we het belangrijk dat ieder kind gelijke kansen krijgt om zich te ontwikkelen. Daarom investeren we samen met onze partners in een sterk pedagogisch klimaat. Hierover maken we afspraken, onder andere in het LEA-overleg, op basis van de ambities van de Lokaal Educatieve Agenda.

Met onze partners werken we in 2026 aan:

• De doorontwikkeling van integrale kindcentra (IKC’s), waar kinderen van 0 tot 13 jaar in één omgeving kunnen leren, spelen en groeien.
• Het versterken van de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie, zodat kinderen met een taal- of ontwikkelingsachterstand een eerlijke start maken.
• Nieuwkomersonderwijs, zodat kinderen die recent in Nederland zijn snel kunnen meedoen.
• Het bevorderen van zelfredzaamheid in het leerlingenvervoer, door kinderen – waar mogelijk – actief te stimuleren zelfstandig te reizen met de fiets of het openbaar vervoer, zodat ze minder afhankelijk zijn van het aangepaste vervoer binnen het leerlingenvervoer.

Gezondheid

Gezondheid is een van de belangrijkste pijlers voor het welzijn van onze inwoners en een vitaal fundament voor een veerkrachtige samenleving. Als gemeente hebben we de verantwoordelijkheid én de mogelijkheid om omstandigheden te creëren waarin iedereen gezond kan opgroeien, leven en ouder worden. Het beleidskader Gezondheid biedt richting aan ons gezondheidsbeleid voor de komende jaren, met als doel het bevorderen van gelijke kansen op gezondheid voor alle inwoners. Het beleidskader biedt een visie en onderliggende instrumenten om gezondheid structureel mee te nemen in de inrichting van de fysieke leefomgeving.

IZA / GALA (Integraal Zorgakkoord / Gezond & Actief Leven Akkoord)

In het IZA en GALA akkoord zijn afspraken gemaakt over de te bereiken gezondheidsdoelen voor de komende jaren. Zowel binnen onze regio als onze gemeente. Het IZA heeft als hoger doel het verlagen van de zorgkosten en het passend maken van de zorgvraag bij het zorgaanbod (breed gericht op zorg domein en sociaal domein; met (sub)regionale focus). Het onderliggende GALA heeft als doel bevordering van de gezondheid (meer preventief gericht; met meer lokale focus). GALA en IZA zijn sterk met elkaar verbonden.

Een deel van de middelen uit het IZA valt in 2026 weg. Dit geldt bijvoorbeeld voor Kind naar Gezond Gewicht en Welzijn op recept. De IZA-partners werken aan een voortzetting van het Integraal Zorgakkoord (IZA), uitgebreid met een aantal nieuwe elementen, in een nieuw (breder) akkoord. Welke gevolgen dit voor onze gemeente heeft wordt nog nader kenbaar gemaakt. De financiering van de ketenaanpakken rondom Valpreventie en Kansrijke Start wordt voorgezet.

Tuurlijk

De Sport- en Cultuurcoaches van Tuurlijk beogen in 2026 via sport en bewegen een aandeel te leveren aan de keten valpreventie en ook voor aanpak van kinderen met overgewicht, zijn bewegen en beweeginterventies een vast onderdeel. In 2026 werken we vanuit een programmatische (wijk)aanpak met extra aandacht voor het terugdringen van vermijdbare gezondheidsverschillen bij kwetsbare groepen.

Regionale samenwerking GGD

In 2026 voeren we het implementatieplan uit, inclusief een financiële vertaling, als gevolg van de heroriëntatie op de GGD-taken. Dit doen we om te anticiperen op toekomstige (financiële) uitdagingen en andere ontwikkelingen in de samenleving. Het vernieuwingsprogramma Generatie Gezond, gericht op vernieuwing van de JGZ, gaat in 2026 de laatste fase in. We zetten in op zorgdifferentiatie, een herziening van het basisaanbod en plannen door ouders via het ouderportaal. Ook ligt de nadruk op wijkgericht werken en samenwerken in de keten.

Daarnaast zetten we in op het voorkomen van lagere vaccinatiegraden door het voor inwoners eenvoudiger te maken om vaccinaties te krijgen, vooral in wijken en gebieden waar de vaccinatiegraad achterblijft. Samen met het Rijk vergroten we het vertrouwen in vaccinaties door begrijpelijke en doelgroepgerichte voorlichting en door het tegengaan van onjuiste medische informatie over vaccinaties.

Groei in balans

De schaalsprong biedt ongekende kansen, maar brengt ook complexe uitdagingen met zich mee. Het is belangrijk om de ruimtelijke groeistrategie versterken met een sociaal-maatschappelijke groeistrategie. Hiermee bouwen we aan een zorgzame en vitale samenleving en investeren we in sociale cohesie. Dit is cruciaal voor het welzijn van inwoners inwoners, vooral kwetsbare groepen, om achterblijven te voorkomen. Alleen door fysieke, economische én sociale ontwikkeling hand in hand gaan, kunnen we zorgen voor een plaats waar iedereen prettig kan leven vanuit alle aspecten van brede welvaart. Inmiddels is er een white paper aangeboden door de wethouders van het sociaal domein aan de MRE hierin wordt nadrukkelijk aandacht gevraagd voor het bovenstaande.

Voorzieningen

Sociaal-maatschappelijke voorzieningen zijn essentieel voor het welzijn en de ontwikkeling van de Bestse gemeenschap. Ze omvatten zorg, ondersteuning, welzijn, onderwijs, sport en cultuur. Deze voorzieningen zijn de plekken waar onze inwoners elkaar ontmoeten en waar activiteiten plaatsvinden die zelf- en samenredzaamheid en levenskwaliteit versterken. Ze spelen een cruciale rol in het behalen van doelen in het sociaal-maatschappelijk domein en het welzijn van onze inwoners. Om te groeien in balans is het belangrijk de behoefte aan voorzieningen goed te vertalen een sociale propositie binnen een ruimtelijk kader en nieuwe gebiedsontwikkelingen. Dit begint met de huidige maatschappelijke voorzieningen en de inwonersgroei goed in kaart te brengen. Op basis hiervan kunnen we een betere prognose maken van de benodigde voorzieningen en investeringen. Momenteel wordt er alleen bij onderwijsvoorzieningen financieel rekening gehouden met de groei van Best.

Sport

Sport draagt sterk bij aan de fysieke en mentale gezondheid van onze inwoners. We investeren daarom in de ondersteuning van zowel de georganiseerde als de ongeorganiseerde sport door het oprichten van de Stichting Tuurlijk. Zij ondersteunen sportverenigingen en stimuleren bewegen voor alle inwoners van Best. Naast de sportstimulering dragen we zorg voor de sportvoorzieningen in Best. In 2025 werken we aan een nieuw beleidsplan sport, bewegen en spelen. Dit geeft meer inzicht in de benodigde sport- beweeg en speelvoorzieningen en de daarbij behorende investeringen die nodig voor de groei in inwonersaantal en daarmee ook sportvoorzieningen. Dit wordt opgepakt in samenwerking met het programma voorzieningen.

Cultuur

Kunst en cultuur zijn van waarde voor de levendigheid en leefbaarheid in Best. Ze helpen de sociale samenhang versterken, bieden ontspanning en inspiratie en dragen bij aan de identiteit van onze gemeente.

Kunst en cultuur kunnen bijdragen aan maatschappelijke en sociale vraagstukken. De komende periode leggen we de nadruk op inzet van kunst op het welzijn van mensen. Onderzoek laat zien dat kunst en cultuur een positieve invloed heeft op de gezondheid van mensen. In 2026 zetten we in op projecten die ten goede komt aan de lichamelijke en mentale gezondheid van ouderen, en jongeren tot 27 jaar.

In 2026 zorgen we voor een kunst- en cultuuraanbod in en na schooltijd door het aanbieden van een Cultureel Programma. Hierbij leggen we de nadruk op de borging van cultuureducatie en richten we ons specifiek op jongeren. Dit doen we door inzet van de cultuurcoach cultuureducatie middels Cultuureducatie met Kwaliteit. Kunst en cultuur maken we zo toegankelijk voor de jeugd tot 18 jaar.

Naast maatschappelijke veranderingen gaat Best een enorme groei doormaken. Kunst en cultuur zorgen ervoor dat oude en nieuwe inwoners elkaar leren kennen, verbind en laten je met andere ogen naar de wereld kijken. Kunst kan vermaken en inspireren. We werken aan de zichtbaarheid en toegankelijkheid samen met het culturele veld. Om culturele organisaties te helpen zetten we cultuurcoaches van Tuurlijk in om deze verbindingen tot stand te brengen.

We zetten kunst in als middel en als doel. We zorgen ervoor dat kunst in de openbare ruimte past binnen de gebouwde omgeving. Om dat te realiseren gaan we in 2026 beter samenwerken met bijvoorbeeld het ruimtelijk domein.

Kunst en cultuur leeft in Best! Door te verbinden en bij te dragen aan inclusie, gezondheid, onderwijs, de openbare ruimte en economie. Al deze thema’s zijn verweven met kunst en cultuur. We gaan in 2026 meer samenwerken met partners in het culturele veld en maatschappelijke organisaties. We gaan de kracht van cultuur zo goed mogelijk benutten. In samenwerking met het programma maatschappelijke voorzieningen gaan we kijken wat er nodig is aan cultuurvoorzieningen om de cultuurambities in te vullen.

Recreatie en evenementen

De gemeenteraad heeft in 2020 de propositie Best en de bijbehorende strategie vastgesteld. De strategie richt zich op 3 pijlers:

• Versterking en behoud van inwoners
• Vergroten economische besteding in regionaal verband
• Ondersteuning bedrijven in aanhaking op de Brainport Positionering

Daarbij heeft de gemeenteraad toeristenbelasting gekoppeld aan de themalijnen recreatie & natuur. Binnen de themalijn recreatie focussen we ons op het bundelen van vrijetijdsaanbod en het promoten daarvan bij onze inwoners (BeleefBest) en inwoners van de regio. Doel hiervan is een toegankelijk vrijetijdsaanbod en het vergroten van de binding met Best en de regio. Het evenement GLOW geeft ook invulling aan deze ambitie. De focus voor de ambitie 'een betere verbinding tussen recreatie en natuur' ligt in eerste instantie in ons buitengebied.

In 2025 wordt er nieuw evenementenbeleid opgesteld. In 2026 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van het evenementenbeleid.

Wijkontwikkeling

Visie wijkgericht werken

In 2024 hebben we een start gemaakt met de visie op wijkgericht werken. We hebben input hiervoor opgehaald van inwoners, partners, en collega's. Hieruit vloeit een visie voort die vertaald is naar vier uitgangspunten:

• Laagdrempelig contact in de wijk
• Verbinding met de wijk middels wijkkennis
• Maatwerk voor de wijk
• Vertrouwen en aandacht

In 2025 vullen we deze visie en uitgangspunten aan met een beschrijving van alle beleidsterreinen van de gemeente, waarin we kijken op welk niveau (individu-, buurt-, wijk-, of centraal gericht) we te werk gaan en welke kansen hierin liggen voor wijkgericht werken. In 2026 willen we starten met een uitvoeringsprogramma wijkgericht werken.

Buurtbudget

Door middel van buurtbudget ondersteunen we initiatieven die de saamhorigheid in de wijk en het dorp versterken. Dit blijven we doen in 2026, tegelijkertijd gaan in 2026 de inhoud en het resultaat evalueren van de regeling.

Samenwerking

Wijkontwikkeling vraagt om integrale samenwerking. Binnen, maar ook buiten het gemeentehuis. In 2024 maakten we samen met de bewonersoverleggen een handreiking, die als basis dient voor een samenwerking in de toekomst. Dit zullen we blijven continueren in 2026. De bewonersoverleggen zien we als een belangrijke samenwerkingspartner.