Inleiding
Deze verplichte paragraaf beschrijft de ontwikkelingen in 2024 voor lokale heffingen, zoals leges en belastingen. We geven inzicht in beleidsontwikkelingen, de werkelijke kostendekkendheid van de leges in 2024 en een overzicht van de kosten en opbrengsten van de heffingen.
Algemeen
Bij gemeentelijke belastingen maken we onderscheid tussen:
- belastingen
- bestemmingsheffingen (waaronder afvalstoffenheffing, rioolheffing en leges)
Belastingopbrengsten koppelen we niet direct aan specifieke uitgaven. Bij bestemmingsheffingen doen we dit wel.
Beleidsontwikkelingen
De belastingtarieven en heffingen zijn aangepast volgens de begroting van 2024. In 2024 is ook de Omgevingswet ingevoerd. Later in deze paragraaf bespreken we de eerste ervaringen met deze wet.
In 2024 dekten de belastingopbrengsten ongeveer 7,5% van de totale kosten (zonder geld uit reserves). Met de bestemmingsheffingen erbij wordt ongeveer 17,6% van de kosten gedekt.
Omgevingswet 2024
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingevoerd. Hierdoor zijn de regels voor het heffen van leges voor ruimtelijke ordening en bouwen ingrijpend veranderd. De gevolgen van deze wetswijziging en de Wet Kwaliteitsborging zullen ook na 2024 merkbaar zijn.
Deze veranderingen zorgen ervoor dat de totale inkomsten uit leges voor ruimtelijke ordening en bouwen geleidelijk anders worden.
Kosten van heffing en invordering
Er zijn verschillende kosten verbonden aan het heffen en innen van leges en belastingen. Dit noemen we perceptiekosten. Deze kosten hebben te maken met het heffen en innen van de volgende belastingen en heffingen: onroerendezaakbelasting, precariobelasting, toeristenbelasting, reclamebelasting, afvalstoffenheffing en rioolrecht.
In 2024 waren de perceptiekosten voor het heffen en innen van gemeentelijke belastingen, inclusief afvalstoffenheffing en rioolrecht, € 587.700. De totale opbrengst van deze belastingen en heffingen was in 2024 € 16.409.000. De kosten voor heffing en inning zijn daarmee ongeveer 3,58% van de opbrengst.
Een deel van de perceptiekosten heeft te maken met de Wet Woz. Deze kosten zijn ook gemaakt voor het Waterschap en de Belastingdienst.
Overzicht gemeentelijke belastingen en heffingen
Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste gemeentelijke belastingen en heffingen, samen met de bijbehorende opbrengsten in 2024 (afgerond).
Opbrengsten belastingen leges en heffingen
|
|
Rekening 2023 |
Begroting 2024 |
Rekening 2024 |
|---|---|---|---|
|
Belastingen: |
|
|
|
|
Onroerende zaakbelastingen |
6.995.500 |
7.608.000 |
7.590.000 |
|
Reclamebelasting |
53.500 |
71.000 |
51.000 |
|
Precariobelasting |
76.000 |
87.000 |
87.000 |
|
Toeristenbelasting |
238.000 |
243.000 |
280.000 |
|
Totaal opbrengst belastingen |
7.363.000 |
8.009.000 |
8.008.000 |
|
Leges en heffingen: |
|
|
|
|
Hoofdstuk 1 algemene dienstverlening |
|
|
|
|
Leges publiekszaken, apv en kabels en leidingen |
649.000 |
761.000 |
806.700 |
|
Hoofdstuk 2 omgevingswet |
|
|
|
|
Leges Omgevingswet, milieu en handhaving |
1.411.000 |
1.421.000 |
1.621.000 |
|
Hoofdstuk 3 |
|
|
|
|
Leges voor evenementen |
30.000 |
40.000 |
22.000 |
|
Overig |
|
|
|
|
Marktgeld |
17.000 |
28.000 |
14.000 |
|
Rioolheffing |
2.657.000 |
2.857.000 |
2.848.000 |
|
Afvalstoffenheffing |
4.488.000 |
5.590.702 |
5.553.000 |
|
Lijkbezorgingsrechten |
11.000 |
4.000 |
11.500 |
|
Totaal opbrengst heffingen |
9.263.000 |
10.702.000 |
10.876.200 |
|
Totale opbrengst heffingen en belastingen |
16.626.000 |
18.711.000 |
18.884.200 |
Gemiddelde lastendruk per gezin in Best (met eigen woning)
|
Belasting / heffing* |
Rekening 2023 |
Rekening 2024 |
|---|---|---|
|
Onroerende zaakbelastingen |
325 |
344 |
|
Afvalstoffenheffing |
339 |
369 |
|
Rioolheffing |
182 |
190 |
|
Berekende gemiddelde lastendruk eigenaar woning |
850 |
903 |
Rekening 2023 is berekend op basis van gemiddelde lokale Woz-waarde per 1-1-2022 € 404.000 x definitief tarief 2023 (0,0805%)
Rekening 2024 is berekend op basis van gemiddelde lokale Woz-waarde per 1-1-2023 € 428.000 x definitief tarief 2024 (0,0804%)
Bron: www.waarderingskamer.nl/gemeente/best
* In begroting 2024 gingen we uit van de gemiddelde landelijke Woz-waarde.
Vergelijking lokale lastendruk meerpersoons huishouden Best in 2024 ten opzichte van de landelijke lastendruk in 2024 voor een meerpersoons huishouden
|
Best* |
Gemiddeld** |
Laagst** |
Hoogst** |
|
|
Nederland |
Rijssen-Holten |
Bloemendaal |
|
903 |
994 |
675 |
1.988 |
* De lastendruk in Best is berekend obv gemiddelde lokale Woz-waarde volgens www.waarderingskamer.nl/gemeente/best (werkelijk).
** De lastendruk van andere gemeenten is ontleend aan de Coelo-atlas 2024 op basis van de gemiddelde landelijke Woz-waarde (raming)
Vergelijking lastendruk 2024 Best ten opzichte van de lastendruk bij omliggende gemeente
|
Best |
Eindhoven** |
Nuenen** |
Oirschot** |
Son en Breugel** |
Veldhoven** |
|
903* |
944 |
1.102 |
1.039 |
965 |
972 |
* De Ozb in Best is berekend op de lokaal gemiddelde Woz-waarde per 1-1-2023.
** Bron: Coelo atlas 2024, gebaseerd op de landelijk gemiddelde Woz-waarde per 1-1-2023.
Toelichting ontwikkeling lastendruk in 2024
Uit de vergelijking met 2024 blijkt dat de woonlasten voor meerpersoonshuishoudens in Best regionaal laag zijn. Hierbij vergelijken we onze werkelijke woonlasten van 2024 met de geraamde woonlasten van andere gemeenten.
Landelijk gezien heeft Best, op 90 gemeenten na, de laagste woonlasten (van in totaal 345 gemeenten in 2024). De gemiddelde woonlast in de provincie Noord-Brabant was in 2024 € 908. De woonlasten in Best liggen lager dan dit provinciale gemiddelde.
Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit laat zien hoe de lastendruk in onze gemeente zich verhoudt tot het landelijk gemiddelde. In deze jaarrekening vergelijken we de werkelijke lastendruk in 2024 met het landelijk gemiddelde van het vorige begrotingsjaar (2023), uitgedrukt in een percentage.
De belastingcapaciteit is: 903/944 x 100% = 95,7% (in 2023 was dit 93,9%).
Kostentoerekening en kostendekking
Volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten mogen de totale geraamde legesopbrengsten per titel niet hoger zijn dan de totale geraamde kosten per titel. Daarnaast moet er inzicht gegeven worden in hoe de kosten voor de leges en heffingen worden berekend.
Hieronder staat de werkelijke kostendekking per hoofdstuk/onderdeel.
|
Soort heffing |
Directe Lasten |
Indirecte lasten (obv % begroting) |
Totale lasten (L) |
Totale opbrengst (B) |
Saldo (B)-(L) |
% dekking lasten |
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Hoofdstuk 1 - algemene dienstverlening |
|
|
|
|
|
|
|
Leges huwelijken |
15.608
|
12.857 |
28.465 |
91.662
|
63.197 |
322,02% |
|
Leges reisdocumenten |
399.283 |
208.286 |
607.569 |
453.303 |
-154.266 |
74,61% |
|
Leges rijbewijzen |
128.053 |
85.571 |
213.624 |
109.761 |
-103.863 |
51,36% |
|
Leges Basisregistratie personen |
163.763 |
31.398 |
195.161 |
15.879 |
-179.282 |
8,14% |
|
Overige leges burgerzaken (oa burgelijke stand) |
94.548 |
42.149 |
136.697 |
91.662 |
-45.035 |
67,05% |
|
Leges Algemene plaatselijke verordening |
205.012 |
198.596 |
403.608 |
8.624 |
-394.984 |
2,14% |
|
Leges Kabels en leidingen |
199.835 |
181.545 |
381.380 |
74.058 |
-307.322 |
19,42% |
|
Totaal leges hoofdstuk 1 |
1.206.102 |
760.402 |
1.966.504 |
844.949 |
-1.121.555 |
42,97% |
|
Hoofdstuk 2 Omgevingswet |
|
|
|
|
|
|
|
Leges milieu |
229.681 |
17.743 |
247.424 |
19.468 |
-227.956 |
7,87% |
|
Leges ruimtelijke ordening |
88.774 |
96.064 |
184.838 |
11.020 |
-173.818 |
5,96% |
|
Leges bouwen * |
652.633 |
346.047 |
998.680 |
1.626.235 |
627.555 |
162,84% |
|
Totaal leges hoofdstuk 2* |
971.088 |
459.854 |
1.430.942 |
1.656.723 |
225.781 |
115,78%* |
|
Hoofdstuk 3 |
|
|
|
|
|
|
|
Leges voor evenementen |
81.186 |
78.645 |
159.831 |
23.290 |
-136.541 |
14,57% |
|
Totaal leges hoofdstuk 3 |
81.186 |
78.645 |
159.831 |
23.290 |
-136.541 |
14,57% |
|
Overige heffingen |
|
|
|
|
|
|
|
Marktgeld |
35.222 |
29.257 |
64.479 |
14.174 |
-50.305 |
21,98% |
|
Rioolheffing |
2.674.860 |
322.742 |
2.997.602 |
2.847.640 |
-149.962 |
95,00% |
|
Afvalstoffenheffing |
5.776.166 |
165.603 |
5.941.769 |
5.553.293 |
-388.476 |
93,46% |
|
Lijkbezorgingsrechten |
17.447 |
9.347 |
26.794 |
11.530 |
-15.264 |
43,03% |
|
Totaal overige heffingen |
8.503.695 |
526.949 |
9.030.644 |
8.426.637 |
-604.007 |
93,31% |
|
Totaal generaal |
10.762.071 |
1.825.850 |
12.587.921 |
10.951.599 |
-1.636.322 |
87,00% |
In 2024 was de kostendekking van de leges voor hoofdstuk 2, Omgevingswet, ongeveer 116%. Dit is hoger dan het geraamde percentage van 68%. Deze hogere kostendekking is tijdelijk en komt doordat er in 2023, vanwege de invoering van de Omgevingswet, veel extra bouwaanvragen zijn ingediend. De opbrengsten van deze aanvragen zijn in 2024 verwerkt.
Vanaf 2024 zijn veel onderdelen vergunningsvrij geworden, waardoor we verwachten dat de legesopbrengsten vanaf 2025 juist een lagere kostendekking zullen hebben. Dit wordt verwerkt in de Kaderbrief 2026.
Bij het heffen van leges is er geen winststreven, maar soms ontstaat er wel een overschot. Dit komt doordat het heffen van leges gericht is op het bereiken van bepaalde doelstellingen, zoals die van onze gemeente, het Rijk of andere overheden.
Het is belangrijk om de financiële gevolgen mee te nemen bij het heffen van leges. De wetgever verwacht dat de totale legesopbrengsten niet hoger zijn dan de totale kosten voor het innen van deze leges. Met andere woorden: de leges mogen per hoofdstuk of onderdeel (zoals afvalstoffen- en rioolheffing) maximaal 100% kostendekkend zijn. Bij de kostendekkingsberekening in de jaarrekening geldt deze verplichting niet. De incidentele overschrijding van de kostendekkendheid van hoofdstuk 2 is toegestaan.
Voor de overige hoofdstukken en heffingen was de werkelijke kostendekking minder dan 100%.
Tabel beleid heffingen: doel heffing / heffingsmaatstaf
|
Soort heffing |
Hoofddoel heffing |
Oorsprong tarieven / gehanteerde heffingsmaatstaf |
Verordening |
|---|---|---|---|
|
Onroerende zaakbelastingen |
Algemeen dekkingsmiddel |
Lokaal vastgestelde tarieven. Woz waarde, tarief is promillage van de waarde |
Verordening onroerendezaakbelastingen |
|
Toeristenbelasting |
Algemeen dekkingsmiddel |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening toeristenbelasting |
|
Precariobelasting |
Algemeen dekkingsmiddel |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening precariobelasting |
|
Reclamebelasting |
Opbrengst gaat naar centrummanagement |
Lokaal vastgestelde tarieven, tarief is afhankelijk van waarde |
Verordening reclamebelasting |
|
|
|
|
|
|
Leges hoofdstuk 1 |
algemene dienstverlening |
|
|
|
Leges huwelijken |
Mogelijk maken menselijke verbintenissen |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening leges |
|
Leges reisdocumenten |
Faciliteren ingezetenen en organisaties |
Rijkstarieven |
Verordening leges |
|
Leges rijbewijzen |
Faciliteren ingezetenen en organisaties |
Rijkstarieven |
Verordening leges |
|
Leges Basisregistratie personen |
Faciliteren ingezetenen en organisaties |
Lokaal vastgestelde tarieven en rijkstarieven |
Verordening leges |
|
Overige leges burgerzaken (oa burgelijke stand) |
Faciliteren ingezetenen en organisaties |
Rijkstarieven |
Verordening leges |
|
Leges Algemene plaatselijke verordening |
Goede fysieke leefomgeving / openbare ruimte |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening leges |
|
Leges Kabels en leidingen |
Goede fysieke leefomgeving / ondergrondse infra |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening leges |
|
|
|
|
|
|
Leges hoofdstuk 2 |
Omgevingswet |
|
|
|
Leges milieu |
Goede fysieke leefomgeving, milieu |
Lokale tarieven, doorgaans standaard uurtarief x benodigd aantal uren |
Verordening leges |
|
Leges ruimtelijke ordening |
Goede fysieke leefomgeving, ruimtelijke ordening |
Lokale tarieven Overwegend standaard uurtarief x benodigd aantal |
Verordening leges |
|
|
|
uren + promillage van de waarde bij Omgevingsvergunningen |
Verordening leges |
|
Leges bouwen |
Goede fysieke leefomgeving / bouwen |
Lokaal tarief. Promillage van waarde bouwobject |
Verordening leges |
|
|
|
|
|
|
Leges hoofdstuk 3 |
|
|
|
|
Leges voor evenementen |
Goede fysieke leefomgeving / veiligheid |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening leges |
|
Overige leges en heffingen |
|
|
|
|
Marktgeld |
Mogelijk maken markt / toezicht gebruik openb. r. |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening marktgeld |
|
Rioolheffing |
Afvoer vervuild water/beheersing waterstromen |
Lokaal vastgestelde tarieven, op basis van waterverbruik |
Verordening rioolheffing |
|
Afvalstoffenheffing |
Inzamelen en verwerken afval |
Lokaal vastgestelde tarieven, tarief per heffingseenheid |
Verordening reinigingsheffingen |
|
Lijkbezorgingsrechten |
Dekken kosten openbare begraafplaats |
Lokaal vastgestelde tarieven |
Verordening lijkbezorgingsrechten |
|
|
|
|
|