Financiële foto

Financieel overzicht 2026 - 2029

Hieronder treft u de financiële foto aan van deze begroting. De mutaties ná de Kadernota 2026 én de meicirculaire 2025 worden hieronder toegelicht.

Toelichting

In de tabel wordt het geprognosticeerde begrotingssaldo 2026-2029 weergegeven. Ten opzichte van de begroting 2025-2028 is het investeringsvolume in de jaren 2026-2029 met € 34 miljoen toegenomen tot € 114 miljoen. Dit leidt tot extra structurele kapitaallasten, die grotendeels nog niet zijn voorzien van structurele dekking. Dit geldt vooral voor investeringen waarvan de realisatie de komende periode wordt gestart maar de kapitaallasten vanaf 2030 of 2031, dus na het tijdvak van de begroting 2026-2029, gaan lopen. Ook kapitaallasten die vanaf 2028 gaan lopen zijn niet (volledig) gedekt, gelet op de geraamde structurele begrotingstekorten vanaf 2028.

De begroting laat hieronder voor het jaar 2026 én 2027 een positief structureel saldo zien. De jaren 2028 en 2029 vertonen dus een negatief structureel begrotingssaldo. Dit baart zorgen over de structurele financiële situatie. Dit vraagt om zorgvuldige afwegingen en terughoudendheid is geboden. Om op lange termijn aan onze financiële verplichtingen te blijven voldoen, dienen we kritisch te zijn op onze uitgaven en proberen we onze opbrengsten te optimaliseren. Dit zal om keuzes vragen.

Financiële foto

(in euro's afgerond op duizendtallen) -/- = nadelig

Toelichting op mutaties ná Kadernota 2026

Ten tijde van de Kadernota moesten de loonkosten vanwege nieuwe cao-afspraken nog worden doorgerekend. In de begroting 2026 is de ontwikkeling van de loonkosten doorgerekend. Vanaf 2026 is op basis van de doorrekening sprake van lagere loonkosten dan eerder geraamd mede in relatie tot een lagere loonindexatie ten opzichte van de eerder vastgestelde meerjarenbegroting 2025-2028. Daarnaast is er sprake van een mutatie in prijsstijging.

Kapitaallasten worden met name beïnvloed door nieuw beleid en actualisatie van investeringen via begrotingswijzigingen, het doorschuiven van investeringen naar een later tijdstip en het afsluiten van investeringskredieten bij vaststelling van de jaarrekening.

Op basis van een doorrekening in de begroting 2026 van de OZB-opbrengsten worden extra opbrengsten verwacht ten opzichte van de Kadernota 2026.

In de financiële foto bij de Kadernota 2026 was een globale inschatting op het renteresultaat berekend. Bij de uitwerking van de begroting 2026 e.v. is de financieringsbehoefte, mede in relatie tot de nieuwe investeringen, in kaart gebracht. Dit heeft geleid tot een aanpassing in de rentelasten ten opzichte van de bij de Kadernota berekende rentelasten.

De gemeente heeft een periodieke verantwoordingsplicht aan de provincie over de besteding van gelden uit de Reserve Landschapsinvesteringsregeling (reserve LIR) aan fysieke kwaliteitsverbetering/groene projecten in het buitengebied. In 2026 worden meerdere projecten uit de Ontwikkelingsvisie Nieuwe Heide en op grond van de Structuurvisie Buitengebied uitgevoerd.

Het Programma Digitaal Werken faciliteert de digitale transformatie die vereist is voor het optimaliseren van de gemeentelijke (digitale) dienstverlening binnen de wettelijke kaders en het versterken van de digitale weerbaarheid. Voor zowel 2026 als 2027 is een budget van
€ 500.000 opgenomen. Met het oog op de geplande fusie, vindt hierover afstemming plaats met de gemeente Oirschot. Naarmate het proces vordert, worden de (nog) te maken (strategische) keuzes en de hieruit voortvloeiende financiële consequenties nader uitgewerkt en ter besluitvorming voorgelegd.

In het kader van het project herinrichting Bestwijzer is geïnventariseerd welk meubilair aan vervanging toe is. Het huidige meubilair heeft een leeftijd van 18 jaar, is volledig afgeschreven en voldoet niet meer aan de gestelde eisen. Voor de vervanging is in de begroting voor 2026 een investeringsbedrag van € 125.000 opgenomen. De voorgenomen investering leidt vanaf 2027 tot een jaarlijkse afschrijvingslast van € 8.333.

Dit betreft overige mutaties die niet onder bovenstaande categorieën geschaard kunnen worden.

Inzet vrije algemene reserve

Bij het vaststellen van de Kadernota 2026 heeft u een amendement ingediend om financiële instrumenten in te zetten om de begroting 2026 sluitend te maken. Hierin is de optie geopperd om incidentele budgetaanvragen te dekken uit de vrije algemene reserve. Bij de uitwerking van de begroting zijn een aantal incidentele budgetten gedekt door de vrije algemene reserve.

Toelichting op mutaties 1e begrotingswijziging

De mutaties in de eerste begrotingswijziging 2026 vloeien voort uit de septembercirculaire 2025 van het gemeentefonds. Op 16 september 2025 is deze septembercirculaire verschenen. De circulaire bevat de geactualiseerde ramingen van de algemene uitkering, integratie-uitkeringen en decentralisatie-uitkeringen uit het gemeentefonds voor de jaren 2025 en verder.

In de septembercirculaire 2025 is een nieuwe raming voor de accres 2026 en verder opgenomen. Zowel de raming van het volumeaccres als de raming van het prijsaccres is voor de jaren 2026 tot en met 2029 neerwaarts bijgesteld ten opzichte van de situatie in de meicirculaire 2025.

Onder de taakmutaties is onder meer een meerjarige vergoeding opgenomen voor Wet integrale suïcidepreventie, implementatie Participatiewet in balans en loon- en prijsbijstelling middelen jeugdhulp.

De mutaties decentralisatie- en integratie-uitkeringen hebben betrekking op de versterking van omgevingsveiligheidsdiensten voor de jaren 2026 tot en met 2028, Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE) voor 2026, Overheidsbrede Dienstverlening voor de jaren 2026 tot en met 2029 en de vergoeding voor het onderdeel Beschut werk en sociale infrastructuur voor de jaren 2026 tot en met 2029.

Geen structureel sluitende begroting en meerjarenraming

Onderstaande tabel geeft het structureel begrotingssaldo weer.

Structureel begrotingssaldo (op basis van primitieve begroting)

(bedragen x € 1.000) -/- = nadelig

Zoals ook uit bovenstaande tabel blijkt dat de primitieve begroting 2026 én 2027 structureel sluitend is. Voor de jaren 2028 en 2029 is er sprake van niet-structureel sluitend saldo. Het VNG stelt voor niets anders te doen dan realistisch begroten. Gebaseerd op het huidige takenpakket, noodzakelijke investeringen, de inflatie, verschuldigde rente en de ambities uit het coalitieakkoord leidt dit tot tekorten in de meerjarenramingen 2028 en 2029.

Verloop vrije algemene reserve

In onderstaande tabel is het verloop van de vrije algemene reserve grafisch weergegeven over de periode van 2023-2029. De mutaties zijn gebaseerd op besluitvorming door uw raad. Dit betekent dat verwachte jaarresultaten 2025 - 2029 hier nog niet in zijn verwerkt.

VRIJE ALGEMENE RESERVE (PER 31-12)

In de bijlage is een nadere specificatie opgenomen van de vrije algemene reserve. Ook verwijzen wij u naar de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.